41 proc. Polaków ocenia swoją wiedzę z zakresu praw konsumenckich związanych z gwarancją, rękojmią czy terminami zwrotu towarów jako przeciętną, jedynie 8% jako bardzo dobrą. Ponad połowa z nas najczęściej korzysta z prawa do zwrotu zakupów internetowych w ciągu 14 dni, a podobny odsetek z prawa do reklamacji wadliwego towaru na podstawie gwarancji. To wnioski płynące z najnowszego badania Digital Care przeprowadzonego z okazji Światowego Dnia Praw Konsumenta.
15 marca przypadał Światowy Dzień Praw Konsumenta. To odpowiednia data, by przyjrzeć się, jaką wiedzę o swoich prawach mają polscy konsumenci oraz jakie doświadczenia towarzyszą nam w tym obszarze. Szczególnie że choć inflacja wciąż utrzymuje się na wysokim poziomie, to liczby pokazują, że ponad połowa Polaków kupuje tyle samo co zwykle, a 14 proc. nawet więcej.[1]
Z najnowszego badania Digital Care wynika, że 41 proc. z nas ocenia swoją wiedzę na temat gwarancji, rękojmi czy możliwości zwrotu towarów jako przeciętną. Co trzeci sądzi, że zna prawa konsumenta raczej dobrze, a 15 proc. raczej słabo. Jedynie 8 proc. odpowiedziało, że „zna je bardzo dobrze”.
W kontekście praw konsumenta najczęściej korzystamy z możliwości zwrotu zakupów internetowych w ciągu 14 dni od transakcji. Taką odpowiedź wybrało 55 proc. respondentów. Nieco rzadziej (51 proc.) decydujemy się na reklamację wadliwego towaru na podstawie gwarancji. Często także oddajemy produkty w sklepach stacjonarnych, które dopuszczają taką możliwość (35%). Zaś co piąty z nas reklamował zakup na zasadach rękojmi oraz odstępował od umowy.
52 proc. osób korzysta z praw konsumenta do 5 razy w roku. Co ciekawe, jedynie 16 proc. Polaków robi to częściej, a jeśli już, to od 5 do 10 razy (12 proc.). Aż 16 proc. wcale nie korzysta z możliwości, jakie dają im prawa konsumenta.
Elektronika, obuwie, ubrania
Wśród najczęściej reklamowanych towarów można wymienić przede wszystkim urządzenia elektroniczne (43 proc.), a także obuwie (38 proc.) oraz ubrania (37 proc.).
Zdecydowanie rzadziej reklamujemy usługi. Co dziesiąty Polak interweniował w sprawie oferty telekomunikacyjnej, ale pozostałe obszary, takie jak bankowość, ubezpieczenia czy zdrowie łącznie wskazało mniej niż 10 proc badanych.
– W naszym badaniu szczególnie dużo miejsca poświęciliśmy elektronice. Z danych wynika, że Polacy reklamują w tej kategorii głównie sprzęt AGD (37 proc.) i smartfony (30 proc.). Co czwarty z nas zwracał urządzenia peryferyjne, a co piąty telewizory i sprzęt audio. Liczby pokazują, że kluczowy powód takich decyzji jest jeden – wada fizyczna towaru, która polega na jego niezgodności z umową. Tę odpowiedź wskazuje 72 proc. osób – mówi Magdalena Król, Rzecznik Klienta Digital Care.
Choć ogólnie respondenci uznali, że to elektronika najczęściej wymaga reklamacji, to z danych wynika, że zwykle korzystają z tej opcji raz na kilka lat (44 proc.) bądź 1 raz w roku (41 proc.), na ogół z pozytywnym skutkiem – aż 92 proc. badanych uzyskało w kwestii złożonej reklamacji pozytywną decyzję.
Samodzielność przede wszystkim
Badanie pokazuje, że Polacy rzadko udają się po pomoc do instytucji powołanych do ochrony praw konsumentów, takich jak Rzecznik Praw Konsumenta, Rzecznik Finansowy czy UOKiK. Po takie wsparcie kiedykolwiek sięgnął jedynie co piąty badany. Podobnie sytuacja wygląda z kontaktem z rzecznikami klienta, pracującymi w firmach. Z czego to wynika?
– Zwykle konsumenci korzystają z pomocy rzecznika klienta, gdy zostały wyczerpane wszystkie wcześniejsze ścieżki reklamacji w danej firmie, bądź też pojawiają się sytuacje, które nie podlegają standardowym procedurom. Tych jest oczywiście zdecydowanie mniej, stąd taka pomoc nie jest codziennością. Powinniśmy jednak zdawać sobie sprawę, że kontakt z osobą odpowiedzialną za reprezentowanie interesów klienta wewnątrz firmy może ułatwić i przyśpieszyć znalezienie satysfakcjonującego rozwiązania – dodaje Magdalena Król.
Badanie na temat praw konsumenta zostało przeprowadzone w dniach 7-9 marca 2023 r. na próbie ogólnopolskiej 800 osób w wieku 18-60 lat.
[1] E-COMMERCE W POLSCE- raport Gemius, Polskich Badań Internetu oraz IAB Polska, 2022 r.